بررسی امکان کنترل بیولوژیکی قارچ phoma lingam، عامل بیماری ساق سیاه کلزا، توسط باکتری ها و قارچ های آنتاگونیست در آزمایشگاه و گلخانه

در سالهای اخیر کشت کلزا در ایران برای تامین روغن خام توسعه یافته است. آفات و عوامل بیماریزا از مهمترین عوامل محدود کننده کشت این محصول بوده و منجر به کاهش عملکرد می شوند. یکی از مهمترین بیماریهایی محدود کننده کشت کلزا در ایران، بیماری ساق سیاه کلزا است. فرم غیر جنسی عامل این بیماری قارچ phoma lingam می باشد. مبارزه بیولوژیک با توجه به مزایایی که نسبت به سایر روشهای مبارزه با این بیماری دارد، بهترین شیوه مبارزه با این بیماری است.در این تحقیق ابتدا بوته های آلوده و سالم کلزا از مناطق مازندران، خوزستان و مغان جمع آوری و در آزمایشگاه جدایه های باکتریایی شامل: p1، be3، n4، bc6، b7، bc8، p10، p16، b24، b31، b39، b51، b66، b67، b68، b69 و b70 و همچنین جدایه های قارچی tr.2901 و tr.2910 از منطقه ریزوسفر بوته های کلزا جدا سازی گردیدند. در مرحله بعد اثرات آنتاگونیستی عوامل باکتریایی و قارچی روی قارچ p. lingam در آزمایشگاه به روش کشت متقابل بررسی گردید و جدایه های باکتریایی be3، b31، b66، b67، b68، b69 و b70 و از بین جدایه های قارچی نیز جدایه های tr.2901 و tr.2910 جهت آزمایشات گلخانه ای انتخاب شدند و در شرایط گلخانه اثرات بازدارندگی این جدایه ها در کنترل بیماری ساق سیاه به دو روش تیمار بذر با آنتاگونیست ها و اسپری نمودن اندام های هوایی کلزا با سوسپانسیون عوامل آنتاگونیست ارزیابی شد. در نهایت جدایه های b67 ، tr.2901 و b70که در روش تیمار بذر به ترتیب 80، 7/ 56 و 7/36 درصد بیماری را کنترل نمودند و همچنین جدایه های tr.2901 و tr.2910 نیز که در روش تیمار اندام های هوایی کلزا به ترتیب 60 و 3/43 درصد درکنترل بیماری موثر بودند تا سطح گونه شناسایی شدند. جدایه های باکتریاییb67 و b70 به گونه bacillus subtilis و جدایه های قارچی tr.2901 و tr.2910 به گونه trichoderma koningii تعلق داشتند. به منظور مقایسه تاثیر کاربرد سم با عوامل کنترل بیولوژیک، در آزمایشات گلخانه ای از قارچکش کاربوکسین تیرام (با غلظت 5/2 در هزار) نیز استفاده شد که در روش تیمار اندام های هوایی کلزا با 7/76 درصد کنترل بیماری موثرترین تیمار بود.